برنامه با خیر مقدم و سخنرانی جناب آقای مهندس محجوب نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و رییس شورای سیاستگذاری جشنواره آغاز به کار کرد.
مهندس محجوب: درخواست تحقیق و تفحص از بانک ها بی نتیجه مانده است
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، گفت: با وجود عملکرد ناصحیح برخی بانک ها، درخواست تحقیق و تفحص نمایندگان از بانک ها بی نتیجه مانده است.
«علیرضا محجوب» روز چهارشنبه در جشنواره ملی حاتم در محل سالن همایش های صدا و سیما افزود: شماری از نمایندگان، از عملکرد بانک ها در حمایت از تولیدملی انتقاد داشتند، اما تلاش موثری برای کنترل این وضع دیده نمی شود.
محجوب، مسیر تولید را بسیار دشوار دانست و گفت: اکنون بخش زیادی از ثروت در دست کسانی قرار دارد که هیچ زحمتی برای آن نکشیده اند که این موضوع، مشکل ساز است.
این نماینده مجلس افزود: اکنون بسیاری از صنایع و معادن مبتلا به مشکلات آنی و آتی شده اند.
محجوب سود بانکی را به زیان بخش تولید دانست و گفت: انتظار داریم بانک هایی که برای اقتصاد کشور مشکل سازی می کنند، تعطیل شوند.
وی، برخورد قوه قضائیه با افراد سودجو در اقتصاد کشور را مورد قدردانی قرار داد و گفت: کانون های اصلی که همان بانک ها هستند، مورد غفلت قرار گرفته اند.
محجوب کنترل سود بانکی دستوری را غیرعملی ترین سیاست پولی و مالی دانست و افزود: افرادی که از بانک ها استقراض می کنند، چگونه می توانند سود بانکی را به نفع تولید اصلاح کنند.
به گفته وی، توقف استقراض از بانک، سود بانکی را به نفع تولید کاهش می دهد.
در ادامه برنامه جناب آقای دکتر تویسرکانی معاون قوه قضاییه و رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در خصوص مباحث مرتبط با حقوق مالکیت معنوی بنگاه های اقتصادی ایرانی مطالبی را ارائه فرمودند.
دکتر تویسرکانی: ایران مقام نخست ثبت مالکیت معنوی را کسب کرد
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: ایران در سال 2018 میلادی، مقام نخست اقبال به ثبت مالکیت معنوی از سوی صنعتگران جهان را کسب کرد.
«احمد تویسرکانی راوری» افزود: رشد تقاضای ثبت نشان تجاری در سال 2018، مقام اول جهان را برای تولیدکنندگان داخلی به همراه داشته است.
وی با بیان اینکه نسبت رشد ثبت مالکیت معنوی در سال 2018 نسبت به سال قبل، موجب شد ایران مقام اول جهان را کسب کند و افزود: این رشد، نشان دهنده اقبال ارزشمند صنعت گران به ثبت مالکیت معنوی است.
سازمان ثبت اسناد فرآیندهای سخت گذشته را تسهیل کرد
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، از تلاش این سازمان برای تسهیل امور برای تولیدکنندگان خبر داد و گفت: اکنون بسیاری از فرآیندهای دست و پاگیر گذشته ساده سازی شده است.
وی افزود: بسیاری از فرآیند ها در گذشته، مانع بزرگی بر سر راه تولیدکنندگان بود، اما امروز الکترونیکی شدن امور مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته تویسرکانی،در بخش ثبت شرکت ها و تعیین نام بانک های اطلاعاتی خوبی ایجاد و در اختیار متقاضیان قرار گرفته است.
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: امروز این سازمان
در هر بخش، راهبردهای مشخص تعریف کرده و همین امر موجب خروج از تاریکخانه گذشته شده است.
وی پیرامون تلاش این سازمان برای شفاف سازی بیشتر توضیح داد : اقتصاد سالم با شفافیت محقق می شود به همین دلیل، تلاش این سازمان، شفاف سازی بیشتر امور است.
تویسرکانی گفت: سیاست دستگاه قضا، حمایت از تولیدملی است، اما پایبندی مفرط به قوانین و مقررات مشکل ساز شده است.
این مقام مسئول افزود: گاهی قوانین و مقرراتی اجرا می شود که دست و پای تولید ملی را می بندد و ضرورت دارد نسبت به اصلاح آنها اقدام کرد.
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک ضرورت تحقق اقتصاد مقاومتی را مورد تاکید قرار داد و گفت: اقتصاد مقاومتی غیردولتی، راه نجات از شرایط موجود است و اقتصاد مقاومتی با شعار محقق نمی شود.
وی کار آفرینان را بهترین افراد جامعه دانست و گفت: اکنون کشور در جنگ اقتصادی قرار دارد و برای پیروزی در این جنگ، باید از کارآفرینان به شکل جدی حمایت شود.
رئیس سازمان ثبت و اسناد و املاک با انتقاد از تفاوت اهداف بر روی کاغذ و واقعیت، ساختارهای معیوب را از عوامل این موضوع دانست و گفت: اجازه حضور مردم در اجرای اقتصاد مقاومتی داده نشده و باید به شکل اساسی برای این مهم چاره اندیشی شود.
وی، ضرورت تناسب خروجی سرمایه گذاری ها با سرمایه گذاری های انجام شده را مورد تاکید قرار داد و گفت: نبود همخوانی در این ارتباط از عوامل مشکل زای اقتصادی محسوب می شود و از سوی دیگر خصوصی سازی در کاغذ خوب اجرا شده، اما در عمل، مشخصه دیگری دارد.
سخنگوی هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی جناب آقای دکتر نعمتی نیز از جمله سخنرانان این رویداد ملی بود که از سه قوه نمایندگانی را در کنداکتور خود جای داده بود.
دکتر نعمتی: دولت رقیب بخش خصوصی دیده نشود/ فساد در دستگاه‌های اداری و اقتصادی یکی از مشکلات سر راه تولید است/چشم همه دستگاه‌ها به تولیدکنندگان است
نعمتی اظهار داشت: تولیدکنندگان، امروز تنها هستند و تا آنها حرکت نکنند هیچ اتفاق جدیدی نخواهد افتاد. چشم همه دستگاه‌ها به تولیدکنندگان است تا چرخ زنگ‌زده اقتصاد را به حرکت در بیاورند.
بهروز نعمتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در جشنواره حاتم (حمایت از تولید ملی) اظهار کرد: با توجه به منویات مقام معظم رهبری در سال 97 حمایت از تولید ملی به معنای یک شعار نیست بلکه یک استراتژی در پیشبرد اقتصاد مقاومتی بر مبنای دانش و دانایی است. همانطور که مبادله کالا و خدمات در بین کشورهای جهان از سابقه طولانی برخوردار است حمایت از تولید هم ریشه در تاریخ جوامع دارد.
وی افزود: برخی محدودیت‌های گمرکی هم در جهت حمایت از تولید انجام می‌شود تا امنیت بیشتری در بازارها داشته باشیم. با گسترش رقابت بین دولت‌ها و کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که تولیدکنندگان باید در مقابل رقبای خارجی حمایت شوند از این رو ایجاد مانع برای رقبای خارجی برای ورود به بازار کشورها یک رویکرد حمایتی است. تولیدکنندگان داخلی پول حاصل از فروش را مجدد در تولید استفاده می‌کنند که این امر در جهت حفظ منافع ملی است.
نعمتی تاکید کرد: عدم حمایت دولت از تولیدکنندگان در مقابل رقبای خارجی باعث ایجاد بیکاری و عدم اشتغالزایی می‌شود که ما متاسفانه شاهد همین امر هستیم. دستگاه‌های حاکمیتی من‌جمله دولت و مجلس، سیاست‌های و مقررات پول مرتبط با صنایع را در راستای کمک به بازارهای داخلی و تولید باید پیش ببرند.
وی افزود: هرچه سطح آگاهی در خصوص حمایت از تولید ملی بالا برود کشور به سمت اقتصاد مقاومتی پیش می‌رود. در تمام اقتصادهای رشد یافته نمی‌توان مثالی آورد که مردم محصولات خارجی را به داخلی ترجیح دهند. در برخی کشورها مانند فرانسه مردم حاضر هستند برای تولید داخلی بیش از 5 تا 10 درصد پول بیشتری پرداخت کنند.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: ارتباط دولت و بازار سیاستی است که میتوان از آن برای ارتقای تولید داخل بهره برد. دولت به عنوان دست یاری‌دهنده بازار شرایط را برای تولید فراهم می‌کند. قانون حمایت از تولید داخل باید به نحوی باشد تا دولت رقیب بخش خصوصی دیده نشود.
نعمتی عنوان کرد: برای پیشبرد این اهداف سه رکن وجود دارد که رکن اول این است که دولت موظف است به لحاظ اقتصادی، قانونی و فرهنگی زمینه را برای تولید فراهم کند و با محدود کردن واردات و جلوگیری از قاچاق کالا عرصه را برای کالاهای داخلی باز کند. ما باید به تولیدکننده داخلی فرصت دهیم اما در مناقصه‌ها موانع بسیاری بر سر راه آنها می‌گذاریم.
وی افزود: دخالت نابجای دستگاه‌ها و نهادهای متعدد حاکمیتی و ضعف حاکمیت قانون، بی‌ثباتی سیاست‌های اقتصادی و نااطمینانی اقتصاد، فساد در دستگاه‌های اداری و اقتصادی و ناکارآمدی نظام مالی از مشکلات عمده بر سر راه تولید است. نوسانات نرخ ارز مهم‌ترین چالش پیش‌‌روی صنعت و اقتصاد کشور است. در ماه‌های اخیر ما شاهد تحریم‌ها و ضعف در بازاریابی خارجی هستیم.
وی در ادامه تصریح کرد: دومین رکن خود تولیدکنندگان هستند که با بالا بردن کیفیت و پایین آوردن قیمت تمام شده خود موازنه تولید را در بازار ایجاد کنند و با ناملایمات بازار را خالی نکنند. در جریان فرهنگ‌سازی به مردم و رسانه‌ها نیازمندیم تا به تولید ملی کمک کنند. مردم می‌توانند با مطالبات بحق خود تولیدکنندگان را وادار به تولید با کیفیت کنند.
نعمتی گفت: مراجع تقلید و جامعه روحانیت هم نقش پررنگی در این زمینه دارند و میتوان از آنها بهره جست. ما به هم افزایی تمام دستگاه‌ها نیازمندیم تا شعار حمایت از تولید ملی تحقق یابد. الگو شدن رفتار مسئولان در زمینه استفاده از کالای داخلی از نکات مهمی است که باید در راستای این کار انجام شود.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: تولیدکنندگان امروز تنها هستند و تا آنها حرکت نکنند هیچ اتفاق جدیدی نخواهد افتاد. چشم همه دستگاه‌ها به تولیدکنندگان است تا چرخ زنگ‌زده اقتصاد را به حرکت در بیاورند.
ادامه برنامه با حضور کارآفرین نام آشنای کشور جناب آقای بهروز فروتن بنیانگذار گروه صنایع غذایی بهروز رنگ انتقادی به خود گرفت.
بهروز فروتن: تولید کننده افتخار آفرین است
بهروز فروتن، مدیرعامل کارخانه بهروز در حاشیه جشنواره حاتم (حمایت از تولید ملی)، پیش از برگزاری گفت‌وگوی ویژه در پاسخ به سخنرانان قبلی مراسم گفت: همه سخنرانان تولیدکنندگان را مقصر دانستند، بیش از نیم قرن است که در حال تلاش هستم و اولین مدال افتخار من این است که در سال ۶۲ به عنوان زالوصفت معرفی شدم ۲۵ سال پیش بانک‌های دولتی از دادن وام امتناع کردند و بانک‌های خصوصی در این زمینه پیش قدم شدند اما بعد از آن پول ندادند و هنوز امر باعث شد صندوق‌ها به راه افتاد.
وی افزود: در جوامعی که بانک‌ها رشد کنند پیشرفتی حاصل نخواهد شد بانک‌ها یا باید تولید سود کنند یا تولید ثروت داشته باشند و این کارها را سخت‌تر کرده است. راه‌های قانونگذاران ناصحیح بوده است و تقصیر تولیدکننده نیست ما افتخارآفرین هستیم و قانونگذار نیستیم.
مدیرعامل کارخانه بهروز با بیان اینکه فرق ما با دولتی‌ها این است که آنها بودجه دارند و خرج می‌کنند اما باید اول کسب درآمد کنیم و بعد خرج کنیم، اظهار داشت: بزرگترین مصیبت کشور ما نفت است اگر نفت نبود ما اصالتی را که در طول تاریخ داشتیم احیا می‌کردیم نفت ما را تن‌پرور و از تولید دور کرده است.
فروتن ادامه داد: ما نباید هیجانی عمل کنیم، ما می‌ایستیم و باور داریم که این بادهای تلخ که صورت گرفته توسط تولید کنندگان حل خواهد شد. این که ما مشکلاتی داریم درست است باید نیمه خالی را دید که عدم مدیریت صحیح و ناکارآمد باعث آن شده است. صنعت ما پس از انقلاب پیشرفت کرده اما مشکل وجود دارد و آن این است که مسیر غلطی را پیش رفته‌ایم. امروز مثبت‌گرایی را از ما گرفته‌اند اما ما به تفکر غلط دست نخواهیم زد.
وی اضافه کرد: سخنگوی مجلس شورای اسلامی می‌فرمایند که اگر ناملایمت کوچکی پیش آمد کوتاه نیایند و عرصه را خالی نکنند اما مشکلات تولید کوچک نیست عزت ما بر این است که تولید برقرار باشد. در آلمان و در زمان جنگ جهانی دوم کارخانجات را با یک فرانک واگذار کردند اما اینجا سر خود عمل شد. تولیدکنندگان نیمه پر لیوان هستند و بخش خالی در حال آزار ما است.
مدیرعامل کارخانه بهروز ادامه داد: اگر ژاپن به جایی رسید به خاطر این بود که در زمان جنگ ۴۰ درصد از منازل را تبدیل به مراکز تولیدی کردند ما در کشور مشکل آب نداریم بلکه مشکل ما مدیریت آب است. ما ۱۴ اقلیم در ایران داریم ۴ ساعت فاصله با اروپا داریم و بهترین مکان گردشگری را در اختیار داریم که می‌توانیم تبادلات بسیاری در این زمینه داشته باشیم اما مدیریتی وجود ندارد.
فروتن افزود: مقام معظم رهبری اگر صحبتی کردند حکم منشور و یک اندیشه را دارد اما قرار نیست هروقت مشکلی پیش آمد از زیر بار آن شانه خالی کنید و تنها فرمایشات مقام معظم رهبری را بیان کنید. ما سفیران تلاش و غیرت این کشور هستیم و مسئولیت همه چیز را پذیرفته‌ایم قطار درست بوده اما ریل‌گذاری غلط داشته‌ایم ما نباید خودمان را گم کنیم و باید برای سرافرازی ایران تلاش کنیم
دکتر کیانی بختیاری مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی ایران پس از صحبت های بهروز فروتن از توانمندی های این سازمان و رسالتهایش در حمایت از تولید و اقتصاد ملی گفت.
دکتر کیانی بختیاری: بنگاه ها که بازیگر اصلی پیاده سازی سیاست های اقتصاد مقاومتی هستند
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی ایران گفت: سازمان مدیریت صنعتی با سابقه ۵۵ سال فعالیت و تلاش در راستای افزایش ظرفیت مدیریت در کشور عارضه یابی و آسیب شناسی روند ها و فرآیندهای مدیریتی کلینیک هایی را از دیرباز با عنوان کلینیک صنعت طراحی کرده که ماموریت عارضه یابی،توانمندسازی و رفع عارضه های بنگاه ها را هدف گذاری کرده است و هم اکنون این فعالیت برای شهرک های صنعتی در کل کشور در حال انجام است .
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با توجه به یکی از رسالت های مهم این سازمان که بهم رسانی کسب و کار هاست و همچنین کمک به تجاری سازی نتایج تحقیقات . در فرآیند تجاری سازی حمایت و تسهیل گریهایی که برای بنگاه های برتر انجام خواهند داشت .
او اینگونه طرح موضوع کرد: درونزایی و برون نگری اولویت اقتصاد و مدیریت کسب و کارهای کشور است و این چندمین سال است که مقام معظم رهبری شعارهای مربوط به سال رابرمبنای تولید و اقتصاد قرارداده اند و این نشان دهنده اهمیت اقتصاد در تحقق اهداف کلان جمهوری اسلامی و نظام است .
دکتر کیانی بختیاری ادامه داد: بازیگران اثرگذار بر تولید کالای ایرانی را میتوان به سه بخش عمده تقسیم بندی کرد.
مردم که باید ترجیح بدهند که ازکالای ایرانی استفاده کنند.
سازمان ها و نهاد ها که باید در فرهنگ سازی . تبلیغ . جریان سازی . سیستم های تسهیلگری و تشویقی ایفای نقش بکنند . تا آنجایی که می توانند مقررات زدایی و تسهیلگر باشند به هم رسان کسب و کار باشند و سیاست های تشویقی از جمله سیاست های کاهش مالیاتی و تعرفه ای را برای حمایت از کالای ایرانی در نظر داشته باشند .
بنگاه ها که بازیگر اصلی پیاده سازی سیاست های اقتصاد مقاومتی هستند و باید کیفیت کالا ها را بالا برده و هزینه های تولید را پایین بیاورند همچنین باید خدمات قبل . بعد و حین فروش را بهبود ببخشند .
در انتها دکتر کیانی افزود: منظور از برونگرایی همگام کردن خود با توسعه بازار و موج های توسعه فناوری عصرتحول دیجیتال است .در ادامه مباحث رویداد پانل ویژه ای به نمایندگان بخش خصوصی کشور اختصاص یافت که در آن چهار نفر از چهره های سرشناس اقتصاد و تجارت کشور به ارائه مطلب پرداختند و دیدگاه های خود را مطرح نمودند.
مهندس خان بداغی رئیس اتاق ایران و آلمان، فریدون گل افرا کارشناس شناخته شده اقتصادی در بخش کشاورزی و امنیت غذایی، دکتر پناهی عضو اتاق ایران و اتریش و مهرداد زواره محمدی کارشناس ارشد معماری و شهرسازی از اعضای این پانل ویژه اقتصادی بودند که پیرامون مسائل و مشکلات بخش خصوصی و راهکارهای آن به بحث و تبادل نظر پرداختند.
مهندس فاطمه پهلوانی رییس جدید سازمان ملی بهره وری ایران از دیگر سخنرانان این جشنواره ملی بود.
مهندس فاطمه پهلوانی:«برخی مسوولان هنوز اعتقاد جدی به افزایش بهره وری ندارند» و بهبود این فرآیند نیازمند «تغییر فکری» است.
فاطمه پهلوانی تاکید کرد باید 35 درصد از رشد هشت درصدی کشور از طریق افزایش بهره وری محقق شود اما اکنون 85 درصد رشد اقتصادی از محل انباشت سرمایه، هشت درصد از محل اشتغال و تنها هفت درصد از محل بهره وری محقق می شود.
به گفته وی، ایران در کنار بنگلادش، نپال و ویتنام در رتبه های آخر بهره وری آسیا قرار دارد، در حالی که پاکستان 42 درصد رشد خود را از محل بهره وری محقق کرده است.
پهلوانی بهترین راهکار تحقق سرمایه گذاری خارجی با توجه به شرایط سیاسی موجود را بهره وری عنوان کرد و افزود: وضعیت اقتصاد کشور از سال 1970 تا 2015 به لحاظ بهره وری تغییر چندانی نکرد.
وی از کیفیت آموزش انتقاد کرد و گفت: گرچه سطح تحصیلات نیروی کار بالا رفته اما کیفیت نامناسب آموزش ها سبب شده است بهره وری محقق نشود.
به گفته این مسئول، تک بعدی شدن دانش آموزان در اثر نامناسب بودن آموزش ها از مشکلات جدی کشور است؛ زیرا توانمندسازی و مهارت آموزی در سیستم آموزشی دیده نمی شود.
به گزارش ایرنا، افزایش بهره وری در بخش های مختلف اقتصادی از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است که در سال 1392 ابلاغ شد.
پس از آن، سال 1395 از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام گرفت. سال 1396 نیز «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال» بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی شعار سال 1397 را «حمایت از کالای ایرانی» اعلام کردند.
محمد موسوی بنیانگذار صنایع بهداشتی فیروز نیز از چهره های منتقدی بود که در قالب یک گفتگو با دکتر سروش صفدریان دیدگاه های خود را به عنوان یک فعال اقتصادی بخش خصوصی در جلسه عنوان کرد.
محمد موسوی: ضرورت ایجاد دادگاه‌های ویژه کارآفرینان
موسوی در بخشی از سخنرانی خود گفت: ببینید بعد از جنگ جهانی کشورهایی مانند آلمان چگونه به کارآفرینی اهمیت دادند؛ چه امتیازی برای کارآفرینی با رویکرد اجتماعی داشته‌ایم.
ما مولدیم . منابع کشور با دستان کارآفرین به چرخه اقتصادی وارد می‌شود؛ همان‌طوری که چهل سال است دادگاه روحانیت وجود دارد چرا به‌واسطه اینکه ما مولد کشور هستیم دادگاه ویژه کارآفرینان تشکیل نشده است. سرمایه‌گذاری اقتصادی چرا در کشور ضعیف است چراکه ما حامی نداریم.
ادامه برنامه به سخنرانی معاون رییس جمهور و رییس سازمان اداری و استخدامی کشور اختصاص یافت.
دکتر انصاری: اطلاق همه مشکلات به دولت، ساده اندیشی است
معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور گفت: اینکه همه مشکلات را به دولت منتسب کرده و نقش خود و دیگران را نادیده بگیریم، ساده اندیشی است.
مجید انصاری در جشنواره ملی حاتم (حمایت از تولید ملی) در سالن همایش های صداوسیما افزود: همه ما در یک کشتی سواریم و باید با عمل به تکالیف خود اجازه دهیم کشور به اهداف خود دست یابد.
وی تاکید کرد در همه کشورها نهادی به نام دولت اداره امور را بر عهده دارد اما اکنون در یک دوگانه غلط «دولت- بخش خصوصی» قرار گرفته ایم.
انصاری از این دیدگاه که دولت را مانع بخش خصوصی توصیف می کند، انتقاد کرد و گفت: این، دوگانه ای غلط است؛ زیرا امکان دارد بخش خصوصی در مقابل بنگاه های دولتی تعریف شود؛ در حالی که این دیدگاه اشتباه است.
** تفاوت اداره دولت و بنگاه ها
معاون رئیس جمهوری تغییر در این نگاه را خواستار شد که «دولت مانع است» و افزود: دولت برآمده و برآیند نظر آحاد جامعه است و بر اساس قوانین و مقررات وظیفه تسهیل گری امور همه بخش ها را بر عهده دارد و آحاد جامعه نیز بر اساس قوانین و مقررات با تصمیم خود دولت را مشخص می کنند.
انصاری تاکید کرد بخش خصوصی باید در چارچوب تعریف شده اقدام و برای حل مشکلات در این قالب عمل کند.
وی گفت: اینکه اداره دولت را با مدیریت یک بنگاه همانند قلمداد می کنند اشتباه است.
معاون رئیس جمهوری تاکید کرد در هیج جای جهان دولت و نظام اداری قابل تعطیل شدن نیست و از اقتضائات است که باید به کار خود ادامه دهد.
افزایش بهره وری در بخش های مختلف اقتصادی از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است که در سال 1392 ابلاغ شد.
پس از آن، سال 1395 از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام گرفت. سال 1396 نیز «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال» بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی شعار سال 1397 را «حمایت از کالای ایرانی» اعلام کردند
